Indien een echtgenoot ten laste van zijn vermogen een investering doet in een gemeenschapsgoed, heeft hij conform artikel 1:87 BW van het door hem/haar geïnvesteerde bedrag recht op een vergoeding. Dat noemen we een vergoedingsrecht. Hoe zit het met vergoedingsrechten van samenwoners?
Vergoedingsrechten algemeen
Indien een investering is gedaan op of na 1 januari 2012 geldt voor gehuwden in beginsel de beleggingsleer. Dit betekent dat bij privéinvesteringen in een goed rekening wordt gehouden met de waardestijging of waardedaling van dat goed. Echtgenoten kunnen bij huwelijkse voorwaarden van dit wettelijke uitgangspunt afwijken en de nominaliteitsleer overeenkomen. Dan heeft een partij recht op teruggave van het nominale (destijds geïnvesteerde) bedrag en wordt er dus geen rekening gehouden met de waardeontwikkelingen van het goed waarin geïnvesteerd is. De nominaliteitsleer is van toepassing op investeringen vóór 1 januari 2012.
Vergoedingsrecht samenwoners
Samenlevingscontract
Ondanks dat ongehuwd samenwonen in deze eeuw veel voorkomt, ontbreekt een wettelijke grondslag voor vergoedingsrechten voor samenwoners. Uiteraard kunnen samenwoners ervoor kiezen om in een samenlevingscontract een bepaling op te nemen over vergoedingsrechten. Daarin kunnen zij bijvoorbeeld opnemen dat de regels omtrent vergoedingsrechten die gelden voor gehuwden op hun samenleving van toepassing zullen zijn. Ook kunnen zij opnemen wie welke specifieke uitgaven voor zijn of haar rekening neemt.
In de literatuur is de vraag gerezen of de wettelijke bepalingen over vergoedingsrechten bij echtgenoten van toepassing kunnen worden verklaard op samenwoners. Daarvan heeft de Hoge Raad in een arrest van 10 mei 2019 geoordeeld dat de bepalingen die bedoeld zijn voor echtgenoten aangaande vergoedingsrechten niet analoog gelden voor samenwoners. Dit betekent dat samenwoners terugvallen op het algemene verbintenissenrecht en aan de hand daarvan beoordeeld moet worden of één van partijen recht heeft op een vergoedingsrecht. Het samenlevingscontract zal moeten uitwijzen wie welke kosten op zich had moeten nemen en in welk geval er een recht op vergoeding ontstaat. Indien u geïnvesteerd heeft in de woning van uw ex-partner, doet u er derhalve verstandig aan om investeringen die door u gedaan zijn vast te leggen in een samenlevingscontract.
Geen samenlevingscontract
Heeft u geen samenlevingscontract of is in uw samenlevingscontract geen bepaling opgenomen over vergoedingsrechten? Dan kan aan de hand van het algemene verbintenissenrecht bepaald worden of een door u gedane investering teruggevorderd kan worden. Zo zult u bij verbreking van de samenleving moeten aantonen dat de door u gedane bekostiging van bijvoorbeeld de auto van uw ex, een onverschuldigde betaling betreft, dan wel dat uw ex-partner door deze investering ongerechtvaardigd is verrijkt. Indien dat niet leidt tot een betaling, dan kan op grond van de redelijkheid en billijkheid bepaald worden of er een reden is om een vergoedingsrecht aan te nemen en zo ja tot welk bedrag.
Wanneer verjaart een vergoedingsrecht?
De wettelijke verjaringstermijn bij vergoedingsrechten voor echtgenoten is zes maanden na de ontbinding van het huwelijk. Binnen deze termijn moet derhalve aanspraak worden gemaakt op het vergoedingsrecht.
Bij samenlevers verjaart een vordering na vijf jaar. Dit betekent dat een vordering al tijdens de samenleving kan verjaren. Indien u ook nadien aanspraak wilt maken op de vergoeding van uw investering dan moet de verjaring worden gestuit.
Heeft u naar aanleiding hiervan nog vragen? Neemt u dan contact op met ons kantoor om te bespreken wat wij voor u kunnen betekenen.