Waar moet ik aan denken als mijn partner en ik een kind verwachten en wij met elkaar samenwonen of een samenlevingscontract hebben?

Het krijgen van een kind is voor velen een heugelijke gebeurtenis. Als aankomend ouder bent u waarschijnlijk druk bezig met het verloop van de zwangerschap, het nadenken over mogelijke namen en het inrichten van de babykamer. Waar veel mensen die met elkaar samenwonen of een samenlevingscontract hebben niet bij stilstaan, is dat er ook juridisch gezien het één en ander geregeld moet worden. Graag leg ik u uit waar u en uw partner op moeten letten.

Wanneer moet ik mijn kind erkennen?

Wanneer u niet getrouwd bent en ook geen geregistreerd partnerschap bent aangegaan met uw partner, betekent de geboorte van het kind voor de partner van de moeder niet automatisch dat deze ook de juridische ouder is. Het juridisch ouderschap kan worden vastgelegd doordat de partner van de moeder het kind erkent. Om een kind te erkennen is het geen voorwaarde dat de betreffende partner ook daadwerkelijk de biologische ouder is.

Wanneer partners getrouwd zijn of een geregistreerd partnerschap zijn aangegaan is erkenning niet nodig als het kind gedurende het huwelijk of geregistreerd partnerschap geboren wordt. Erkenning vindt dan van rechtswege plaats.

Hoe erken ik mijn kind?

Een erkenning kan plaatsvinden door het opmaken van een akte van erkenning door een ambtenaar van de burgerlijke stand of bij notariële akte. Wanneer erkenning bij de gemeente plaatsvindt en de (aankomend) moeder van het kind niet mee gaat naar de gemeente dient zij schriftelijk toestemming te geven voor de erkenning.

Op welke momenten kan ik mijn kind erkennen?

De erkenning van uw kind kan vóór of na de geboorte plaatsvinden. Vóór de geboorte kunt u uw kind in iedere gemeente van Nederland erkennen. Na de geboorte kan dit bij aangifte van de geboorte van uw kind worden gedaan. Deze aangifte moet worden gedaan in de gemeente waar het kind is geboren. Ook in dit geval geldt dat als de moeder niet meegaat, zij schriftelijk toestemming dient te geven voor de erkenning.

Ook op latere leeftijd is het mogelijk om uw kind te erkennen. Vanaf 12 jaar heeft de erkenner wel de schriftelijke toestemming nodig van zowel de moeder als van het kind. Na 16 jaar is alleen de toestemming van het kind nodig.

Gevolgen van erkenning

Zoals gezegd komt met de erkenning van uw kind het juridisch ouderschap vast te staan. Daarmee hebt u recht op omgang met uw kind en ontstaat er een verplichting om in de kosten van verzorging en opvoeding van uw kind te voorzien. Deze verplichting geldt totdat uw kind de 21-jarige leeftijd bereikt heeft.

De erkenning van een kind heeft ook erfrechtelijke gevolgen. Het erkende kind wordt van rechtswege als uw erfgenaam aangemerkt. Daarmee kan uw kind aanspraak maken op (een deel van) uw nalatenschap.

Verschil tussen erkenning en ouderlijk gezag

Alleen door de erkenning van uw kind bent u echter nog geen wettelijke vertegenwoordiger van het kind, daarvoor moet het ouderlijk gezag worden aangevraagd. Het ouderlijk gezag houdt in dat u samen met de andere gezaghebbende ouder samen belangrijke beslissingen in het leven van uw kind neemt. U kunt hierbij denken aan de keuze voor een bepaalde school of medische beslissingen.

Wanneer moet ik het ouderlijk gezag over mijn kind aanvragen?

Ook voor het ouderlijk gezag geldt dat dit automatisch wordt geregeld indien u gehuwd bent of een geregistreerd partnerschap bent aangegaan. Indien u samenwoont of een samenlevingscontract hebt, gebeurt dit niet automatisch en dient u daarvoor zelf in actie te komen. Alleen de moeder uit wie het kind geboren wordt heeft in dat geval na de geboorte van rechtswege het ouderlijk gezag.

Hoe vraag ik het ouderlijk gezag over mijn kind aan?

Om als juridisch ouder samen met de moeder van uw kind het gezag te verkrijgen, kunt u daartoe gezamenlijk een verzoek indienen bij de rechtbank. U dient het allebei eens te zijn met de aanvraag van gezamenlijk gezag. De aanvraag kan zowel digitaal met behulp van de Digi-D codes van beide ouders dan wel schriftelijk door invulling van een formulier dat naar de rechtbank kan worden gestuurd. Zie de volgende link: https://www.rechtspraak.nl/Uw-Situatie/gezag.

Binnen twee weken na de aanvraag van het gezamenlijk gezag wordt dit geregistreerd in het zogenaamde gezagsregister en ontvangt u een uittreksel waaruit dit blijkt. Daarmee staat voor derden in de toekomst vast dat beide ouders het ouderlijk gezag hebben.

Op welke momenten kan ik het ouderlijk gezag over mijn kind vragen?

Het ouderlijk gezag kan zodra het kind geboren is worden aangevraagd. Het verdient de voorkeur dit na de geboorte te regelen, zodat vaststaat dat beide ouders de juridische verantwoordelijkheid over de minderjarige dragen.

Het kan voorkomen dat u een reden heeft om te wachten met de aanvraag van het gezamenlijk gezag. Ook dit is geen probleem. Een kind staat tot aan het bereiken van de 18-jarige leeftijd onder ouderlijk gezag. Daarmee is het tot aan het bereiken van de meerderjarigheid mogelijk om het gezamenlijk gezag over een kind te registreren.

Gevolgen van gezamenlijk gezag

Het ouderlijk gezag betekent dat u samen met de andere gezaghebbende ouder bevoegd bent om belangrijke beslissingen in het leven van uw kind te nemen. U dient hierover met elkaar overeenstemming te bereiken. Ook brengt het ouderlijk gezag het recht met zich mee om door derden (artsen, de school, overheidsinstellingen) geïnformeerd te worden over mededelingen die uw kind aangaan.

Wilt u meer weten over erkenning of gezamenlijk gezag in uw situatie of heeft u naar aanleiding van het voorgaande vragen? Neemt u dan vrijblijvend contact met een van onze advocaten op. Wij staan u graag te woord.