In een testament kan de erflater één of meerdere executeurs benoemen. Vroeger noemde men een executeur een executeur testamentair.
Het vervullen van de rol van executeur is geen sinecure. Erflaters benoemen vaak een familielid tot executeur. Dat is begrijpelijk. Het is immers een prettig idee dat iemand uit de familie uw nalatenschap regelt. Of de erflater dit familielid een plezier doet met de benoeming, is maar zeer de vraag. De executeur krijgt immers maar al te vaak te maken met tegenstrijdige belangen binnen de familie. Bovendien is het erfrecht een lastig terrein met allerlei regels, die vaak niet vanzelfsprekend zijn. Dat betekent dat de executeur op allerlei fronten op zijn qui vive dient te zijn!
Benoeming wel of niet aanvaarden
De executeur dient na het overlijden van de erflater aan te geven of hij zijn benoeming aanvaardt. Als hij dat niet doet, dan ligt het aan de inhoud van het testament of er iemand anders in zijn plaats als executeur kan worden benoemd. Met andere woorden, de erflater moet wel in het testament hebben bepaald dat een andere executeur kan worden benoemd. Is dat niet het geval, dan is er geen executeur en zijn de gezamenlijke erfgenamen bevoegd tot het beheer van de nalatenschap.
Taken en bevoegdheden
Voor de vraag wat de taken van een executeur zijn dient het testament te worden geraadpleegd. In de praktijk wordt de omvang van de bevoegdheden van de executeur met sterren aangegeven. Hoe meer bevoegdheden, hoe meer sterren.
De executeur met één ster mag alleen de begrafenis of crematie van de erflater regelen. De executeur met twee sterren heeft meer bevoegdheden en mag ook de schulden van de nalatenschap betalen, eventueel in het testament genoemde legaten afgeven en hij heeft het beheer van de nalatenschap. De meeste executeurs hebben twee sterren.
De executeur met één of twee sterren mag de nalatenschap niet verdelen. Dat mag de executeur met drie sterren wel. Hij is tevens, zoals dat wel wordt genoemd, afwikkelingsbewindvoerder. Hij mag de nalatenschap geheel afwikkelen en ook verdelen zonder de medewerking van de erfgenamen. De executeur met drie sterren heeft dus ruime bevoegdheden.
De executeur (met twee of drie sterren) mag alleen maar goederen van de nalatenschap verkopen als dat nodig is voor de betaling van de schulden. Wel moet de executeur in dat geval met de erfgenamen overleggen welke goederen hij te gelde zal maken. Zijn de erfgenamen en de executeur het niet met elkaar eens, dan kan de kantonrechter worden gevraagd hierover een uitspraak te doen.
- De taken en bevoegdheden van de executeur zijn onder meer:
- het beheer van de goederen van de nalatenschap;
- het voldoen van de schulden van de nalatenschap;
- eventueel goederen te gelde maken om de schulden te kunnen voldoen;
- het vertegenwoordigen van de erfgenamen;
- eventueel een boedelnotaris aanwijzen;
- met bekwame spoed een boedelbeschrijving opmaken en een voorlopige staat van de schulden van de nalatenschap;
- de hem bekende schuldeisers oproepen tot indiening van hun vorderingen bij de boedelnotaris of – als die er niet is – de executeur;
- tijdens de uitvoering van zijn taak alle gewenste inlichtingen verstrekken omtrent de uitoefening van zijn taak;
- na de beëindiging van zijn taak rekening en verantwoording afleggen.
Uit het voorgaande volgt dat men geen rekening en verantwoording kan verlangen van een executeur, die nog niet klaar is met zijn werkzaamheden. Aan hem kunnen alleen inlichtingen worden gevraagd.
Belangrijk te vermelden is dat een executeur (met één of twee sterren) de bevoegdheid heeft de erfgenamen privatief te vertegenwoordigen. Dit houdt in dat, zolang de excutele voortduurt, de erfgenamen zelf niet meer bevoegd zijn (rechts-)handelingen te verrichten m.b.t. de nalatenschap.
Als er bijvoorbeeld namens de nalatenschap moet worden geprocedeerd dan is dat recht voorbehouden aan de executeur. Moet er tegen de nalatenschap worden geprocedeerd, dan zal de dagvaarding gericht dienen te zijn tegen de executeur.
Een executeur heeft recht op loon. Als daarover niets in het testament is bepaald, heeft hij recht op 1% van de waarde van het vermogen van de nalatenschap.
Einde rol executeur
De rol van de executeur eindigt:
- wanneer hij zijn werkzaamheden heeft voltooid;
- door tijdsverloop, als hij voor bepaalde tijd was benoemd;
- door zijn dood;
- als de schuldsaneringsregeling natuurlijke personen op hem van toepassing wordt verklaard;
- als hij failliet gaat;
- als hij onder curatele wordt gesteld;
- als er over zijn goederen een bewind wordt ingesteld;
- wanneer de nalatenschap moet worden vereffend en er een vereffenaar wordt benoemd;
- in de gevallen in het testament bepaald;
- door ontslag door de kantonrechter.
Soms moet de executeur plaats maken voor een vereffenaar. Zo moet een nalatenschap bijvoorbeeld worden vereffend als de nalatenschap door één of meerdere erfgenamen beneficiair is aanvaard, tenzij de executeur verklaart dat het vermogen van de nalatenschap ruimschoots voldoende is om de schulden van de nalatenschap te voldoen. In de praktijk wordt dit wel de “ruimschoots-verklaring” genoemd. Als de executeur die verklaring kan afleggen kan hij dus blijven zitten.
De executeur (met twee of drie sterren) is verplicht om de aangifte Inkomstenbelasting te doen. Het is belangrijk om je als executeur te realiseren dat je hoofdelijk aansprakelijk bent voor de verschuldigde erfbelasting, tenzij de aangifte niet door hem is gedaan. Dit betekent dus dat, als een executeur zelf de aangifte doet, deze echt moet kloppen, anders kunnen daar grote gevolgen voor hem uit voortvloeien.
Mocht u tot executeur zijn benoemd en u heeft vragen, neemt u gerust contact met ons op. De erfrecht advocaten van ons kantoor kunnen u verder helpen.
Mocht u voornemens zijn een executeur in uw testament te benoemen, dan zijn de advocaten van ons kantoor ook bereid die rol op zich te nemen. Met een benoeming van een professioneel bewindvoerder weet u zeker dat uw nalatenschap goed worden geregeld. U hoeft dan niemand van uw familieleden te belasten met deze toch vaak lastige taak!