Bij de beantwoording van deze vraag dient een onderscheid te worden gemaakt tussen ouderdomspensioen en nabestaandenpensioen, ook wel bijzonder partnerpensioen genoemd.
Het ouderdomspensioen
Als u gaat scheiden, dan dient volgens de Wet Verevening Pensioenrechten bij Scheiding (Wet VPS), het tijdens het huwelijk door de echtgenoten opgebouwde ouderdomspensioen te worden verevend, tenzij u overeenkomt dat ieder zijn/haar eigen ouderdomspensioen volledig zelf behoudt. Een dergelijke afspraak moet in huwelijkse voorwaarden of in een echtscheidingsconvenant worden vastgelegd.
Ook als u gaat scheiden en het pensioen is al ingegaan, dient het pensioen te worden verevend.
Het uitvoeringsorgaan dat belast is met de uitbetaling van het ouderdomspensioen dient door middel van een speciaal formulier op de hoogte te worden gesteld van de echtscheiding en de afspraken, die partijen over het pensioen hebben gemaakt (zie LINK).
Vanaf het moment dat het formulier is ontvangen, draagt het uitvoeringsorgaan er zorg voor dat vanaf de pensioendatum een gesplitste uitbetaling aan de (ex-)echtgenoten plaatsvindt. Er ontstaat dus een vorderingsrecht op het uitvoeringsorgaan. Hierdoor is degene die recht heeft op verevening van het door de ander opgebouwde ouderdomspensioen (“de vereveningsgerechtigde”), niet meer van de ex-echtgenoot (“de vereveningsplichtige”) afhankelijk voor de verevening.
Het formulier moet binnen 2 jaar na de inschrijving van de echtscheiding in de registers van de burgerlijke stand door het uitvoeringsorgaan zijn ontvangen. Gebeurt dat niet, dan verliest men niet zijn recht op verevening van het pensioen van de ex-echtgenoot, maar dan verliest men wel het rechtstreekse vorderingsrecht op het uitvoeringsorgaan.
Volgens de standaardverevening van de Wet VPS wordt het ouderdomspensioen dat is opgebouwd gedurende de huwelijkse periode 50/50 gedeeld. Afwijking van de standaardverevening is op een tweetal punten mogelijk:
- echtgenoten kunnen overeenkomen dat zij niet de huwelijkse periode, maar een andere periode als uitgangspunt nemen voor de bepaling van het te verevenen pensioen;
- echtgenoten kunnen een andere verhouding afspreken dan de hiervoor genoemde 50/50 verhouding.
De Wet VPS biedt echtgenoten de mogelijkheid van conversie. Dat betekent dat het recht op uitbetaling als het ware wordt losgekoppeld van het pensioen van de vereveningsplichtige. Het recht op uitbetaling wordt omgezet in een eigen aanspraak op ouderdomspensioen van de vereveningsgerechtigde. Tegelijkertijd wordt ook de aanspraak op het nabestaandenpensioen van de vereveningsgerechtigde omgezet in ouderdomspensioen.
Afkoop van pensioen dat verevend dient te worden is toegestaan, als maar met de pensioenbelangen van de vereveningsgerechtigde op redelijke wijze rekening wordt gehouden.
Soms hebben mensen bij verschillende uitvoeringsorganen pensioen opgebouwd. Als u niet meer precies weet waar u in het verleden pensioen heeft opgebouwd, kan de site www.mijnpensioenoverzicht.nl u op weg helpen, hoewel er niet klakkeloos van mag worden uitgegaan dat deze site een volledig beeld geeft.
Veel ondernemers hebben pensioen in eigen beheer opgebouwd. Dat wil zeggen dat op de balans van de vennootschap van het bedrijf een reservering is gedaan voor het pensioen of er is een reservering gedaan in een aparte pensioen- B.V. Die vennootschap of pensioen- B.V. is dan het uitvoeringsorgaan als hierboven bedoeld. Vanaf 1 juli 2017 is de opbouw van ouderdomspensioen in eigen beheer niet meer mogelijk. De Belastingdienst heeft ondernemers een aantal mogelijkheden geboden om het opgebouwde pensioen “uit te faseren”. Het is van belang om daarbij de rechten van de vereveningsgerechtigde goed in het oog te houden. Wordt er gekozen voor afkoop of omzetting naar een oudedagsvoorziening, dan kan de vereveningsgerechtigde worden benadeeld. In dat geval ligt een vorm van compensatie voor de hand.
Wat buitenlandse pensioenen betreft geldt dat ook daarop de Wet VPS van toepassing is, maar voor dergelijke pensioenen geldt dat een recht op uitbetaling bestaat jegens de echtgenoot, die het pensioen heeft opgebouwd.
Bijzonder partnerpensioen
Het bijzonder partnerpensioen wordt opgebouwd voor het geval degene die het pensioen opbouwt eerder overlijdt dan zijn/haar partner. Het bijzonder partnerpensioen blijft wat de verevening betreft buiten beschouwing. De Wet VPS is dus niet van toepassing op het bijzonder partnerpensioen. Als de pensioenregeling een dergelijk pensioen kent, dan zullen ingeval van een scheiding ook hiervoor afspraken moeten worden gemaakt. Vergeet u dat niet.
Als u over en weer afstand wilt doen van het bijzonder partnerpensioen, dan dient dat in het echtscheidingsconvenant uitdrukkelijk te worden vermeld.
Wordt van het bijzonder partnerpensioen niet expliciet afstand gedaan, dan zal de pensioenuitvoerder een (premievrije) aanspraak op bijzonder partnerpensioen voor de ex-partner reserveren.
Wilt u meer weten over ouderdomspensioen of bijzondere partnerpensioen in uw situatie of heeft u naar aanleiding van het voorgaande vragen? Neemt u dan vrijblijvend contact met een van onze advocaten op. Wij staan u graag te woord.