Een nalatenschap kan op twee manieren worden aanvaard: zuiver of beneficiair. Een beneficiaire aanvaarding wordt ook wel ‘een aanvaarding onder het voorrecht van boedelbeschrijving’ genoemd.
U aanvaardt een nalatenschap beneficiair door een verklaring af te leggen bij de griffie van de rechtbank in de plaats waar de erflater is overleden.
De wet bepaalt dat het beneficiair aanvaarden van de nalatenschap verschillende (juridische) gevolgen heeft. Deze worden hierna opgesomd.
Niet aansprakelijk met privévermogen
Degene die beneficiair heeft aanvaard, is niet met zijn eigen vermogen voor de schulden van de nalatenschap aansprakelijk en dus niet verplicht om een schuld van de nalatenschap uit zijn eigen vermogen te voldoen. Zeker wanneer op het moment van overlijden niet duidelijk is of de schulden groter zijn dan de bezittingen van de erflater, wordt om deze reden altijd aangeraden om de nalatenschap beneficiair te aanvaarden;
Afgescheiden vermogen
Het eigen vermogen van de (beneficiair aanvaard hebbende) erfgenaam blijft afgescheiden van het vermogen van de nalatenschap. Er vindt geen boedelmenging plaats.
Nalatenschap moet vereffend worden
In de wet is bepaald dat bij een beneficiaire aanvaarding de nalatenschap in principe vereffend moet worden. De wet kent hierop enkele uitzonderingen maar het voert te ver om deze uitzonderingen in deze blog te bespreken.
Wat er bij een vereffening allemaal moet gebeuren, staat opgesomd in de wet. Kort gezegd komt het erop neer dat tijdens de vereffening alle bezittingen en schulden van de nalatenschap in kaart moeten worden gebracht en de schulden worden voldaan. Resteren er geen schulden meer? Dan komt daarmee een einde aan de vereffening en is de nalatenschap in principe gereed voor de verdeling. Het uitgangspunt is dat de erfgenamen tijdens de vereffening als vereffenaars optreden. De wet biedt de mogelijkheid dat de rechtbank een vereffenaar benoemt. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren als de afwikkeling van de erfenis niet soepel verloopt.
Executeur
De beneficiaire aanvaarding wordt in de praktijk nog wel eens als ‘truc’ gebruikt om de executeur uit het zadel te krijgen. Zoals hiervoor toegelicht, bepaalt de wet dat een nalatenschap na de beneficiaire aanvaarding vereffend moet worden. De wet bepaalt ook dat er dan een einde komt aan de taak van de executeur. Dit is anders wanneer de executeur kan verklaren dat de nalatenschap ‘ruimschoots voldoende’ baten omvat om de schulden van de nalatenschap te betalen. Geeft de executeur na een beneficiaire aanvaarding zo’n verklaring af? Dan komt er geen einde aan de executele. Kan of wil de executeur geen ruimschoots voldoende verklaring afleggen? Dan komt er door de beneficiaire aanvaarding een einde aan de taak van de executeur. In plaats daarvan zijn dan de erfgenamen de vereffenaars en zij moeten de nalatenschap vereffenen.
Nadeel beneficiaire aanvaarding
Als nadeel van de beneficiaire aanvaarding wordt nogal eens genoemd dat het verhoudingsgewijs veel verplichtingen met zich meebrengt en wordt de vereffeningsfase niet altijd als eenvoudig ervaren. Dit weegt alleen niet op tegen de risico’s die een zuivere aanvaarding met zich mee kunnen brengen. Bovendien moet een nalatenschap ook afgewikkeld worden bij een zuivere aanvaarding en kan ook dit het nodige ‘gedoe’ met zich meebrengen. Een zuivere aanvaarding is dus allesbehalve een garantie op een soepele afwikkeling van een nalatenschap.
De praktijk
Tegenwoordig worden nalatenschappen met grote regelmaat beneficiair aanvaard. Door notarissen en advocaten wordt over het algemeen ook altijd geadviseerd om een nalatenschap beneficiair te aanvaarden wanneer de erfgenamen (nog) geen zicht hebben op de nalatenschap en daardoor niet in kunnen schatten of de baten de schulden overtreffen. Iets dat veel voorkomt.
Heeft u vragen over het beneficiair aanvaarden van een nalatenschap? Of over of het afwikkelen van een nalatenschap die beneficiair aanvaard is? Neemt u dan gerust contact met mij op.